کتابخانه‌ی ایرانشهر

گاهان از كهن‌ترین بخشهای اوستا، نامه‌ی مینوی ایرانیان، است كه از خود اشو زردشت به یادگار مانده ‌است.
استاد زنده‌یاد ابراهیم پورداود دو گزارش از گاهان فرداست ما نهاده‌اند: نخستین کار ایشان در سال ۱۹۲۶ میلادی، برابر با ۱۳۰۵ خورشیدی، بر پایه‌ی کار استاد بارتولومه‌ی آلمانی بر گاهان بود و این نخستین گزارش است. پس از بیش از دو دهه، استاد کار بارتولومه را کنار گذاشت و در سال ۱۹۵۲ میلادی، ۱۳۳۱ خورشیدی، با پژوهشی گسترده‌تر و ژرف‌تر، این بار خود گاهان را سرراست به پارسی گزارد.

یشتها بخشی ارجمند از نامه‌ی مینوی ایرانیان، اوستا، است که در ۲۱ بخش آن ایزدان کهن ایرانی چونان مهر و ناهید و تیشتر و … ستوده شده‌اند.

یسنا بخشی از نامه‌ی مینوی ایرانیان، اوستا، است. در اوستا یَسنَ به معنی ستایش و پرستش است. یشت نیز به همین معنی است ولی از آن ستایش و نیایش آفریدگار و امشاسپندان را اراده کنند.
یسنا ۷۲ هات (فصل) دارد و گاهان زردشت نیز در شمار همین ۷۲ هات است.

اوستا، میراث مشترک فرهنگی جهانیان، کهن‌ترین نوشتار ایرانیان و نامه‌ی دینی مزدیسنان است.
گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه از گزارش اوستای استاد پورداود دربردارنده‌ی شش دفتر گاهان، یسنه، یشتها، ویسْپرَد، خُرده‌اوستا و وَندیداد است با پیوستها و یادداشتهایی پرشمار.

از شاهنشاه اردشیر بابکان، بنیادگذار دودمان ساسانی، اثری به جا مانده است به نام عهد اردشیر، که در بنیاد وصیت‌نامه‌ی سیاسی اوست و چگونگی کشورداری برای پادشاهانی که پس از وی به پادشاهی خواهند رسید.

عهد اردشیر دربردارنده‌ی اصول و دستورهای بس دقیق پادشاهی و کشورداری و سیاستمداری و در شمار نخستین نمونه‌ها از اندیشه و نوشته‌های ایرانیان است که پس از تازش به زبان عربی ترجمه شد. برخی از سخنان و اندرزهای این متن صورت مَثَل یافته و گاه نیز همچون سخنانی از شخصیتهای دیگر در دیگر نوشته‌ها آمده است.

شاهنامه بزرگترین و برجسته‌ترین سرود حماسی جهان است و سروده‌ی فردوسی فرزانه، که سرایش آن دستاورد دست کم ۳۰ سال کار پیوسته‌ی این سخن‌سرای ایرانی است.

شاهنامه کارنامه‌ی شاهان پیشدادی، کیانی، اشکانی و ساسانی و بازتاب‌دهنده‌ی استوره‌ها و تاریخ ایران، از آغاز تا تازش مسلمانان به ایرانشهر، است. جدای این، شاهنامه نامه‌ی فرهنگ ایرانشهر و پشتوانه‌ی استوار زبان پارسی است.

از میان ویرایشهای بسیار شاهنامه، جلال خالقی مطلق یکی از بازنگرانه‌ترین پیرایش شاهنامه را همراه با پژوهشها و یادداشتهای فراوان پدید آورده که به گفته‌ی برخی بهترین ویرایش شاهنامه است. شاهنامه‌ی ویراسته‌ی جلال خالقی مطلق در هشت جلد به همراه سه جلد یادداشت به چاپ رسیده است که در این جا می‌توانید آنها را بارگیری کنید.